Sheikh Hasina Coup 1 Year Bangladesh India Hindu Mohammed Yunus | शेख हसीना यांच्या सत्तापालटाला एक वर्ष पूर्ण: युनूस सरकारच्या काळात हिंदूंवर सतत हल्ले, भारताशी संघर्ष वाढला आणि पाकिस्तानशी मैत्री वाढली

बांगलादेशच्या माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांनी देश सोडल्याला आज एक वर्ष पूर्ण झाले आहे. शेख हसीना गेल्या एक वर्षापासून भारतात आहेत, तर त्यांचा पक्ष अवामी लीग आणि त्यांचे कार्यकर्ते अजूनही बांगलादेशमध्ये आहेत.

बांगलादेशमध्ये, गेल्या एका वर्षात कट्टरपंथीयांनी अल्पसंख्याक समुदायांना सतत लक्ष्य केले आहे. बांगलादेश हिंदू बौद्ध ख्रिश्चन ओइक्यो परिषदेच्या मते, या वर्षी जानेवारी ते जून २०२५ पर्यंत अल्पसंख्याक समुदायांवर २५८ हल्ले झाले.

मोहम्मद युनूस यांच्या नेतृत्वाखालील बांगलादेशचे अंतरिम सरकार हे हल्ले थांबवण्यात अपयशी ठरले आहे, त्यामुळे हल्लेखोर निर्भय झाले आहेत, असा आरोप परिषदेने केला आहे.

बांगलादेशचे भारतासोबतचे संबंधही चढ-उतारांनी भरलेले आहेत. बांगलादेश सरकारने वारंवार भारताकडून शेख हसीना यांच्या प्रत्यार्पणाची मागणी केली आहे, तर भारताने तेथील हिंदू धार्मिक स्थळे आणि अल्पसंख्याकांवर होणाऱ्या हल्ल्यांबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे.

तथापि, अलीकडच्या काळात दोन्ही देशांमधील संबंध सुधारले आहेत. गेल्या महिन्यात मोहम्मद युनूस यांनी भारताला भेट म्हणून १,००० किलो ‘हरिभंगा’ जातीचे आंबे पाठवले होते. याशिवाय, ढाका विमान अपघातात जखमी झालेल्यांना मदत केल्याबद्दल त्यांनी भारतीय डॉक्टरांचे आभार मानले होते.

बांगलादेश पाकिस्तानशी सतत संबंध वाढवत

भारताच्या विपरीत, पाकिस्तान आणि बांगलादेशमधील संबंध हळूहळू सुधारत आहेत. मोहम्मद युनूस यांनी गेल्या वर्षभरात पाकिस्तानचे पंतप्रधान शाहबाज शरीफ यांची दोनदा भेट घेतली आहे.

नोव्हेंबर २०२४ मध्ये, १९७१ नंतर पहिल्यांदाच पाकिस्तानी मालवाहू जहाज चितगाव बंदरावर पोहोचले. याशिवाय, या वर्षी एप्रिलमध्ये दोन्ही देशांच्या परराष्ट्र सचिवांची १५ वर्षांनी ढाका येथे भेट झाली.

पाकिस्तानचे परराष्ट्र मंत्री इशाक दार यांनीही २७-२८ एप्रिल रोजी ढाक्याला भेट दिली, जी २०१२ नंतरची पहिली उच्चस्तरीय भेट होती. यादरम्यान, दोन्ही देशांनी परस्पर सहकार्य वाढवण्यासाठी करारांवर चर्चा केली.

शेख हसीनांचा सत्तापालट कोटा सिस्टीममुळे झाला

बांगलादेशमध्ये, उच्च न्यायालयाने गेल्या वर्षी नोकऱ्यांमध्ये ३०% कोटा प्रणाली लागू केली, ज्याविरुद्ध विद्यार्थ्यांनी ५ जून २०२४ रोजी आंदोलन सुरू केले.

कोटा प्रणालीत सुधारणांच्या मागणीसाठी शांततापूर्ण निदर्शने सुरू झाली, जी लवकरच हिंसक झाली. या आंदोलनादरम्यान एक हजाराहून अधिक लोकांना आपला जीव गमवावा लागला. या आंदोलनाचा परिणाम असा झाला की शेख हसीना यांना ५ ऑगस्ट रोजी देश सोडावा लागला.

लष्कर आणि राष्ट्रपतींच्या मार्गदर्शनाखाली राष्ट्रीय आणीबाणी लागू करून अंतरिम सरकार स्थापन करण्यात आले. नोबेल पारितोषिक विजेते मोहम्मद युनूस हे या सरकारचे नेतृत्व करत आहेत आणि ते देशाचे मुख्य सल्लागार आहेत. विद्यार्थी चळवळीतील प्रमुख चेहरे नाहिद इस्लाम, आसिफ महमूद आणि महफूज आलम यांनाही अंतरिम सरकारमध्ये स्थान मिळाले.

राजकीय पक्ष निवडणुकीच्या तयारीत व्यस्त आहेत

बांगलादेशमध्ये एप्रिल २०२६ पर्यंत निवडणुका घेण्याचे आदेश आहेत. त्यानंतर नाहिद इस्लाम यांनी फेब्रुवारी २०२५ मध्ये सरकारचा राजीनामा दिला आणि नॅशनल सिटीझन पार्टी (एनसीपी) हा नवीन पक्ष स्थापन केला.

लवकरच निवडणुका होणार असल्याच्या चर्चा सुरू असताना, राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि जमात-ए-इस्लामी देशभरात रॅली आणि निदर्शने करत आहेत. दरम्यान, हिंदूंचे समर्थक मानल्या जाणाऱ्या शेख हसीना यांच्या अवामी लीग पक्षावर बंदी घालण्यात आली आहे.

त्याच वेळी, बांगलादेशचा मुख्य विरोधी पक्ष, बांगलादेशी नॅशनलिस्ट पार्टी (BNP) स्वतःला एकत्र करत आहे. त्यांच्या रॅलींना चांगली गर्दी येत आहे. BNP अंतरिम सरकारवर लवकरात लवकर निवडणुका घेण्यासाठी दबाव आणत आहे.

माजी पंतप्रधान खालिदा झिया पक्षाचे नेतृत्व करत आहेत. सध्या त्यांच्या प्रकृती अस्वास्थ्यामुळे त्यांचा मुलगा तारिक रहमान पक्षाचे कार्यवाहक अध्यक्ष आहेत.

बांगलादेश विद्यार्थी चळवळीतून उदयास आलेल्या नाहिद इस्लाम यांनी स्वतःचा पक्ष स्थापन केला आहे. त्यांनी २८ फेब्रुवारी २०२५ रोजी राष्ट्रवादी काँग्रेसची घोषणा केली.