Third Stage Breast Cancer Vs Mental Health | Self Screening Tool | मला स्तनाचा कर्करोग आहे:…

21 तासांपूर्वी
- कॉपी लिंक
प्रश्न- मी ४६ वर्षांची नोकरदार महिला आहे आणि रांचीमध्ये एक छोटे रेस्टॉरंट चालवते. सात वर्षांपूर्वी माझा घटस्फोट झाला. त्याआधी मी गृहिणी होते. माझ्या पतीपासून वेगळे झाल्यानंतर, मी माझ्या बचतीतून आणि माझ्या वडिलांच्या मदतीने माझे स्वतःचे रेस्टॉरंट सुरू केले, जे आता बरेच यशस्वी झाले आहे. दीड वर्षांपूर्वी मला कळले की मला तिसऱ्या टप्प्यातील स्तनाचा कर्करोग आहे. त्या दिवसापासून माझे जग बदलले. मी आयुष्यात खूप दुःख पाहिले आहे, मी इतक्या वर्षांपासून अत्याचारी पतीसोबत राहिलो, मी खूप सहन केले. पण जेव्हा शेवटी असे वाटले की आता आयुष्यात सर्व काही ठीक आहे, तेव्हा या कर्करोगाच्या बातमीने मला खूप त्रास दिला. माझी मुलगी १७ वर्षांची आहे. माझ्यावर खूप जबाबदाऱ्या आहेत. मी नुकतीच जगायला सुरुवात केली आहे. मला इतक्या लवकर मरायचे नाही. डॉक्टर मला आशा देत राहतात, पण आजकाल माझ्या मनात नेहमीच मरण्याचा विचार येतो. या आजाराने मला मानसिकदृष्ट्या जितका त्रास दिला आहे, तितका त्रास दुसरा कोणताही झालेला नाही. मला सांगा की मी यावेळी सकारात्मक आणि आनंदी कसे राहू शकते. मी स्वतःला कसे आश्वासन देऊ शकते की सर्वकाही ठीक होईल?
तज्ज्ञ – डॉ. द्रोण शर्मा, सल्लागार मानसोपचारतज्ज्ञ, आयर्लंड, यूके. यूके,
आयर्लंड आणि जिब्राल्टर मेडिकल कौन्सिलचे सदस्य.
तुम्हाला नुकतेच कर्करोगाचे निदान झाले आहे. प्रथम, मी हे सांगू इच्छितो की ही बातमी तुमच्यासाठी किती विनाशकारी असेल हे मला पूर्णपणे समजले आहे. भीती, गोंधळ, राग आणि अगदी सुन्नपणा जाणवणे पूर्णपणे सामान्य आहे. या भावना डॉक्टर ज्याला “समायोजन विकार” म्हणतात त्याचा एक भाग आहेत – “जीवन बदलणाऱ्या बातम्यांशी सामना करण्याचा मनाचा नैसर्गिक मार्ग.”
पण त्याच वेळी मी हे देखील सांगू इच्छितो की कर्करोग हा आपोआप मृत्युदंड नाही. येथे मी तुमच्यासोबत काही तथ्ये शेअर करत आहे, जी तुमची भीती कमी करण्यास उपयुक्त ठरू शकतात.
तुमच्या मनात सध्या काय चालले आहे?
जेव्हा एखाद्याला कर्करोगाबद्दल कळते तेव्हा त्यांचा मेंदू अनेकदा आपत्तीच्या स्थितीत जातो. याचा अर्थ असा की या टप्प्यावर तुम्ही कदाचित असे काहीतरी विचार करत असाल:
- “माझे आयुष्य संपले आहे.”
- “मी मरणार आहे.”
- “पुन्हा कधीही काहीही पूर्वीसारखे राहणार नाही.”
- “यापेक्षा वाईट काहीही असू शकत नाही.”
हे विचार खरे आणि भयानक आहेत, पण ते वैद्यकीय तथ्यांवर आधारित नाहीत. जेव्हा आपले मन चिंता आणि भीतीच्या स्थितीत सर्वात वाईट परिस्थितीची कल्पना करते आणि सर्वात वाईट परिणाम काढते तेव्हा त्यांना संज्ञानात्मक विकृती म्हणतात. परंतु या गोष्टी तथ्यात्मक नाहीत.
जगभरातील कर्करोग सर्वाइवल रेट दर
मी तुम्हाला काही खरे आकडे देत आहे:
जागतिक कर्करोग सर्वाइवल रेट
- स्तनाचा कर्करोग: १०० पैकी ९१ लोक किमान ५ वर्षे जगतात.
- प्रोस्टेट कर्करोग: १०० पैकी ९८ पुरुष किमान ५ वर्षे जगतात
- कोलोरेक्टल कर्करोग: एकूण, १०० पैकी ६५ लोक किमान ५ वर्षे जगतात (लवकर आढळल्यास १०० पैकी ९०.)
- फुफ्फुसांचा कर्करोग: १०० पैकी २५ लोक किमान ५ वर्षे जगतात (लवकरच आढळल्यास १०० पैकी ६१).
भारतातील कर्करोग सर्वाइवल रेट
भारतातील कर्करोगापासून वाचण्याचे प्रमाण कर्करोगाचा प्रकार, कर्करोगाचा टप्पा, आरोग्यसेवेची उपलब्धता आणि व्यक्तीची सामाजिक-आर्थिक स्थिती यासारख्या अनेक घटकांवर अवलंबून असते. तथापि, काही अलीकडील आकडेवारी खूपच उत्साहवर्धक आहे.
भारतातील स्तनाच्या कर्करोगाचा जगण्याचा दर
- सरासरी, ६० ते ७०% लोक ५ वर्षे जगतात.
- जर कर्करोगाचे लवकर निदान झाले, तर जगण्याचा दर ८५-९०% असू शकतो.
कर्करोगाचा मनावर होणारा परिणाम
वरील आकडेवारीवरून स्पष्ट होते की, कर्करोग असणे म्हणजे आयुष्याचा अंत नाही. परंतु हा एक गंभीर आजार असल्याने, तो शरीरापेक्षा मनावर जास्त परिणाम करतो. बऱ्याचदा लोक आजारापेक्षा भावनिक परिणाम आणि नकारात्मक विचारसरणीने जास्त प्रभावित होतात. हे देखील वैज्ञानिकदृष्ट्या सिद्ध झाले आहे की आपले मन, मेंदू, विचार आणि भावनिक स्थिती पुनर्प्राप्तीवर परिणाम करते. म्हणून, सकारात्मक राहणे, आपले मन मजबूत ठेवणे आणि केवळ तथ्यांकडे वैज्ञानिक पद्धतीने पाहणे महत्वाचे आहे.
कर्करोग आणि भावनिक आरोग्य: स्व-तपासणी साधन
पुढे जाण्यापूर्वी, मी तुम्हाला तुमची भावनिक स्थिती चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी एक स्व-तपासणी साधन देत आहे. या चाचणीत २० प्रश्न आहेत. तुम्हाला हे प्रश्न ० ते ३ च्या प्रमाणात रेट करावे लागतील. ० म्हणजे ‘अजिबात नाही’ आणि ३ म्हणजे ‘सर्वकाळ, नेहमीच’. प्रत्येक प्रश्नाला त्याच्या उत्तरानुसार गुण दिल्यानंतर, तुम्हाला तुमचा गुण तपासावा लागेल.
प्रश्न खालील ग्राफिकमध्ये दिले आहेत. गुणांचे स्पष्टीकरण देखील ग्राफिकमध्ये दिले आहे. प्रथम प्रश्नांची उत्तरे द्या आणि नंतर तुमच्या गुणांनुसार त्यांचे स्पष्टीकरण तपासा.
सकारात्मक राहून कर्करोगाचा सामना कसा करावा
४ आठवड्यांची स्वयं-मदत योजना
आठवडा १: तुमच्या भीतीदायक विचारांना आव्हान देणे
ध्येय: भीतीदायक विचारांना वास्तववादी विचारांनी बदला.
दैनंदिन काम: तुमच्या मनात येणारा प्रत्येक भयानक विचार डायरीत लिहून ठेवा.
जेव्हा जेव्हा तुम्हाला कर्करोगाबद्दल भयानक विचार येतो तेव्हा ते डायरीत लिहा आणि स्वतःला विचारा:
- तो विचार काय आहे? (उदाहरण: “मी मरणार आहे.”)
- या कल्पनेला पाठिंबा देण्यासाठी कोणते पुरावे आहेत? (सहसा खूप कमी पुरावे असतात.)
- हा विचार चुकीचा आहे हे सिद्ध करणारे पुरावे कोणते आहेत? (जगण्याचा डेटा, प्रगत उपचार सुविधा इ.)
- जर माझ्या जवळच्या मित्राला असा विचार आला तर मी काय बोलेन?
- याबद्दल विचार करण्याचा अधिक संतुलित मार्ग कोणता असू शकतो?
उदाहरण:
भयानक विचार: “माझे आयुष्य संपले आहे.”
संतुलित विचार: “माझे आयुष्य बदलत आहे, आणि मला भीती वाटते, परंतु कर्करोगाने ग्रस्त बरेच लोक उपचारादरम्यान आणि नंतर आनंदी जीवन जगतात.”
आठवडा २: तुमचे मन शांत करणे
ध्येय: चिंता कमी करा आणि सध्याच्या क्षणी शांत आणि आनंदी रहा.
दैनंदिन काम:
५ मिनिटांचा श्वास घेण्याचा व्यायाम: ४ मोजण्यासाठी श्वास घ्या, ४ मोजण्यासाठी श्वास रोखून ठेवा, नंतर ६ मोजण्यासाठी श्वास सोडा.
शरीराचा स्कॅन: शवासनात झोपा आणि तुमच्या शरीराच्या प्रत्येक भागाकडे लक्ष द्या. पायाच्या बोटांपासून डोक्यापर्यंत प्रत्येक भाग अनुभवा.
ग्राउंडिंग तंत्र: तुमच्या आजूबाजूला पाहा आणि खालील गोष्टींची नावे सांगा:
- तुम्ही ज्या ५ गोष्टींकडे लक्ष देऊ शकता.
- तुम्ही स्पर्श करू शकता अशा ४ गोष्टी.
- तुम्ही ऐकू शकता अशा ३ गोष्टी.
- तुम्हाला वास येऊ शकणाऱ्या २ गोष्टी.
- तुम्ही चाखू शकता अशी १ गोष्ट.
हा व्यायाम का करावा: तुम्हाला कर्करोग होईल की नाही हे तुम्ही नियंत्रित करू शकत नाही, परंतु कर्करोगाबद्दल विचार करण्यात, काळजी करण्यात, भीती बाळगण्यात आणि चिंता करण्यात तुम्ही किती वेळ घालवता हे तुम्ही नियंत्रित करू शकता.
आठवडा ३: पुन्हा एकदा पूर्ण आयुष्य जगणे
ध्येय: कर्करोगाशी लढत असताना अर्थपूर्ण काम करत राहा
दैनंदिन काम:
- दररोज अशी कोणतीही छोटीशी क्रिया करा जी तुम्हाला आनंदी करेल. जसे की:
- पुस्तक वाचत आहे.
- आवडता चित्रपट पाहत आहे.
- तुमच्या आवडत्या वेब सिरीजचा एपिसोड पाहत आहे.
- तुमची काळजी घेणाऱ्या व्यक्तीशी बोलणे.
- दररोज काही हलके शारीरिक हालचाल करा, जसे की थोडे चालणे किंवा स्ट्रेचिंग करणे. (डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार.)
- लेखन, कला किंवा संगीताद्वारे तुमच्या भावना व्यक्त करणे.
लक्षात ठेवा: कर्करोगाचे निदान होण्यापूर्वी तुम्ही अजूनही तसेच आहात. कर्करोग तुम्हाला नुकताच झाला आहे, तुम्ही कोण आहात हे महत्त्वाचे नाही.
आठवडा ४: भविष्याकडे आशेने पाहणे
ध्येये: स्वतःसाठी वास्तववादी ध्येये ठेवा, जीवनातील प्रत्येक अनुभवात अर्थ शोधा.
दैनंदिन काम:
- दररोज स्वतःसाठी एक छोटे ध्येय ठेवा. जे सहज साध्य करता येईल.
- तुमच्यासाठी सर्वात महत्त्वाच्या असलेल्या गोष्टींचा विचार करा.
- तुमचा अनुभव इतरांना कसा उपयुक्त ठरू शकतो याचा विचार करा.
- “आशा यादी” बनवा – कर्करोगाचा उपचार पूर्ण झाल्यानंतर तुम्हाला करायच्या असलेल्या गोष्टी.
सकारात्मक राहण्यासाठी व्यावहारिक पावले
१. भीतीवर नाही तर तथ्यांवर लक्ष केंद्रित करा
जेव्हा जेव्हा तुमचे मन सर्वात वाईट परिस्थितींबद्दल विचार करते तेव्हा स्वतःला जगण्याच्या आकडेवारीची आठवण करून द्या. ती प्रिंट करा आणि तुमच्याकडे ठेवा.
२. एका वेळी फक्त त्या दिवसाचा विचार करा.
“मला आयुष्यभर कर्करोग राहील” असा विचार करण्याऐवजी, “आज मी स्वतःची काळजी घेत आहे आणि माझ्या उपचार योजनेचे पालन करत आहे” असा विचार करा.
३. तुमचा सपोर्ट टीम तयार करा
- तुमच्या विश्वासू मित्रांना आणि कुटुंबियांना तुम्हाला काय हवे आहे ते सांगा.
- कर्करोग समर्थन गटात सामील व्हा (ऑनलाइन किंवा प्रत्यक्ष).
- समुपदेशन घेण्याचा विचार करा – ते कमकुवतपणाचे नव्हे तर ताकदीचे लक्षण आहे.
४. जे महत्त्वाचे आहे त्याच्याशी जोडलेले रहा
- तुम्हाला आवडणाऱ्या गोष्टी करत राहा.
- तुमच्या नात्यांशी जोडलेले राहा. संबंध तोडू नका.
- तुमची विनोदबुद्धी कायम ठेवा – हास्य खरोखरच औषध आहे.
५. प्रत्येक लहान विजय साजरा करा
- उपचार पूर्ण झाल्यानंतर प्रत्येक पायरीचा आनंद घ्या.
- काहीही झाले तरी स्वतःला व्यस्त ठेवण्याचा प्रयत्न करा आणि दिवस चांगला जावो.
- तुमचा प्रत्येक अनुभव लिहा.
- भविष्यात हे अनुभव इतरांना कसे उपयुक्त ठरू शकतात याचा विचार करा.
व्यावसायिक मदत कधी घ्यावी लागते?
सहसा, तुमच्या इच्छाशक्ती आणि कुटुंबाच्या पाठिंब्याने आजाराशी लढणे आणि त्यातून बरे होणे सोपे असते. परंतु काही परिस्थितींमध्ये, व्यावसायिक मदत घेणे आवश्यक होते. खालील ग्राफिकमध्ये काही मुद्दे दिले आहेत. जर तुम्हाला यापैकी कोणतेही लक्षण जाणवले तर ताबडतोब व्यावसायिक मदत घ्या.
निष्कर्ष
शेवटी, मी तुम्हाला एवढेच सांगू इच्छितो की तुमची भीती आणि चिंता स्वाभाविक आहे. पण लक्षात ठेवा, तुमच्या आधी हजारो लोक या मार्गावरून गेले आहेत. त्यांनी केवळ कर्करोगाशी लढा दिला नाही आणि त्याला पराभूत केले नाही तर आता ते एक अर्थपूर्ण, आनंदी जीवन जगत आहेत. तुमच्याकडे आशेने भविष्याकडे पाहण्याचे प्रत्येक कारण आहे. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे तुमच्याकडे अडचणीला तोंड देण्याची हिंमत आणि ताकद आहे. तुमच्या उपचार योजनेचे अनुसरण करा आणि लक्षात ठेवा की हा अध्याय तुमच्या आयुष्यातील शेवटचा अध्याय नाही. यानंतर अनेक नवीन अध्याय लिहायचे आहेत, जे तुम्ही स्वतः खूप सुंदर शब्दांमध्ये आणि नवीन रंगांमध्ये लिहाल.