WhatsApp Memes Scam Fraud Explained; OTP | Personal Data | एका मीमने रिकामे केले बँक खाते:…

आजकाल सोशल मीडियाचे युग आहे. लोक आता पोस्टपेक्षा मीम्सद्वारे जास्त संवाद साधतात. मीम्स हे फक्त मजा आणि हास्यासाठी नसून आता आपल्या दैनंदिन संभाषणाचा भाग बनले आहेत. विशेषतः जेन-झी साठी, ते एक प्रकारची भाषा बनले आहेत. ट्रेंडिंग मीम पाहताच, आपण ते लगेच आपल्या मित्रांना पाठवतो आणि तासनतास त्याबद्दल बोलत राहतो. तथापि, हे मीम्स तुमच्या गोपनीयतेसाठी मोठा धोका बनू शकतात.

खरंतर, असा व्हायरस (मालवेअर किंवा स्पायवेअर) या मीम्सशी संबंधित आहे, जो फोनमध्ये प्रवेश करून बँक खाते, पासवर्ड आणि वैयक्तिक डेटा चोरू शकतो. त्यामुळे, अशा मीम्सची ओळख पटवणे आणि वेळीच सतर्क होणे खूप महत्वाचे आहे.

तर, आजच्या सायबर साक्षरता कॉलममध्ये, आपण मीम्स तुमच्या गोपनीयतेसाठी कसे धोकादायक असू शकतात हे जाणून घेऊ. तसेच, आपल्याला हे देखील कळेल की-

तज्ज्ञ: राहुल मिश्रा, सायबर सुरक्षा सल्लागार, उत्तर प्रदेश पोलिस

प्रश्न- व्हायरस मीम्स म्हणजे काय?

उत्तर- व्हायरस मीम्स म्हणजे असे फोटो जे दिसायला मजेदार आणि सामान्य दिसतात, पण त्यांच्या आत एक धोकादायक व्हायरस लपलेला असतो. जेव्हा तुम्ही ते डाउनलोड करता किंवा उघडता तेव्हा ते तुमच्या मोबाईल किंवा संगणकाला हानी पोहोचवू शकतात. ते तुम्हाला न सांगता तुमची माहिती देखील चोरू शकतात.

प्रश्न- हे मीम्स कसे दिसतात?

उत्तर- हे मीम्स अगदी सामान्य मीम्ससारखे दिसतात. जसे की मजेदार कॅप्शन असलेले फोटो, लोकप्रिय ट्रेंड आणि सेलिब्रिटी किंवा राजकारणाशी संबंधित विनोदांवर बनवलेले मीम्स.

बाहेरून कळत नाही की त्यांच्या आत काही कोड आहे, जो डाउनलोड केल्यानंतर सक्रिय होतो. कधीकधी ते लिंक किंवा फाईलच्या स्वरूपात येतात, जे उघडल्यावर फोन किंवा संगणकात व्हायरस निर्माण करतात.

प्रश्न: असे मीम्स डाउनलोड करणे किती धोकादायक आहे?

उत्तर- जेव्हा तुम्ही व्हायरस असलेले मीम डाउनलोड करता तेव्हा ते तुमच्या मोबाईल किंवा संगणकासाठी एक मोठा धोका बनू शकते. हे फक्त मजेदार फोटो नाहीत तर त्यामध्ये लपलेले व्हायरस आणि धोकादायक कोड तुमच्या डिव्हाइसला हानी पोहोचवू शकतात. यामुळे वैयक्तिक माहिती चोरीला जाऊ शकते आणि तुमचे डिव्हाइस योग्यरित्या काम करणार नाही. त्यामुळे, नकळत असे मीम डाउनलोड करणे खूप धोकादायक आहे.

प्रश्न- आपण असे मीम्स कसे ओळखू शकतो?

उत्तर- अनेकदा आपण सोशल मीडिया किंवा चॅट्सवर असे मीम्स पाहतो, जे आपल्याला हसवतात किंवा विचार करायला लावतात. बहुतेक मीम्स फक्त मनोरंजनासाठी बनवले जातात, परंतु काही सायबर गुन्हेगार त्यांचा वापर तुमच्या मोबाईल किंवा संगणकाला हानी पोहोचवण्यासाठी करतात. हे मीम्स सामान्य दिसू शकतात, परंतु त्यांच्या आत एक व्हायरस किंवा धोकादायक कोड लपलेला असतो. तुम्ही काही सामान्य चिन्हांद्वारे ते ओळखू शकता.

प्रश्न- हा व्हायरस फक्त मीम फोटोंमध्येच असतो की व्हिडिओ आणि GIF मध्येही असू शकतो?

उत्तर- सायबर सुरक्षा तज्ज्ञ राहुल मिश्रा म्हणतात की, व्हायरस फक्त फोटोंपुरते मर्यादित नाहीत. आता सायबर गुन्हेगार फोटोंसह व्हिडिओ आणि GIF सारख्या फाइल्समध्ये व्हायरस लपवू शकतात. उदाहरणार्थ, कधीकधी तुम्हाला व्हिडिओ किंवा GIF च्या स्वरूपात एक मीम पाठवला जातो. तो फक्त एक मजेदार क्लिप दिसतो, परंतु प्रत्यक्षात तो एक फाइल असू शकतो, ज्यामध्ये गुप्त कोड टाकला गेला आहे. तुम्ही त्यावर क्लिक करताच, तो तुमच्या डिव्हाइसवर व्हायरस किंवा मालवेअर डाउनलोड करू शकतो. काही प्रकरणांमध्ये, असा मीम GIF सारखा दिसतो, परंतु तुम्ही त्यावर टॅप करताच, तो तुम्हाला संशयास्पद वेबसाइट किंवा लिंकवर घेऊन जातो. तिथून, व्हायरस आपोआप डाउनलोड होऊ शकतो आणि तुमची माहिती चोरू लागतो.

प्रश्न- कोणत्या वापरकर्त्यांना सर्वात जास्त लक्ष्य केले जाते?

उत्तर- सायबर गुन्हेगार अशा लोकांना लक्ष्य करतात, ज्यांना तंत्रज्ञानाचे किंवा सायबर सुरक्षेचे फारसे ज्ञान नसते. हे वापरकर्ते कोणत्याही मजेदार मीम, लिंक किंवा फॉरवर्ड केलेल्या संदेशावर सहज विश्वास ठेवतात. सहसा वृद्ध, किशोरवयीन आणि तरुण लोक या घोटाळ्याचे सर्वात मोठे बळी ठरतात.

प्रश्न: व्हायरसने संक्रमित मीम्स टाळण्यासाठी वापरकर्त्यांनी कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत?

उत्तर: कोणताही मीम डाउनलोड करण्यापूर्वी काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत.

प्रश्न – जर व्हायरस असलेले मीम चुकून उघडले तर काय करावे?

उत्तर- जर तुम्ही चुकून व्हायरस असलेले मीम उघडले असेल, तर घाबरण्याऐवजी, काही आवश्यक पावले त्वरित उचला. हे उपाय तुमचा मोबाईल किंवा संगणक मोठ्या नुकसानीपासून वाचवू शकतात. जसे की-

प्रश्न- अशा मीम्सची तक्रार कशी करावी?

उत्तर- व्हॉट्सॲप, फेसबुक आणि इंस्टाग्राम सारख्या प्लॅटफॉर्मवर ‘रिपोर्ट’ पर्याय आहे, तिथून रिपोर्ट करा. याशिवाय, तुम्ही www.cybercrime.gov.in ला भेट देऊन किंवा १९३० वर कॉल करून सायबर गुन्ह्याची तक्रार देखील करू शकता.

तक्रार दाखल करताना तुमच्याकडे पुरावे असतील म्हणून स्क्रीनशॉट आणि लिंक्स तुमच्या फोनमध्ये सुरक्षित ठेवण्यास विसरू नका.