जमशेदपुर की लड़की लिव-इन में रह रही थी; डिप्रेशन का सामना कर रही | मानसिक स्वास्थ्य | 15 साल की उम्र में लिव-इन..

प्रश्न- मी ४९ वर्षांची आहे. मी गेल्या १५ वर्षांपासून लिव्ह-इन रिलेशनशिपमध्ये होते. आम्ही दोघेही फिल्म लाईनशी जोडलेलो होतो आणि फ्रीलान्स काम करायचो. आम्ही १५ वर्षे एकत्र राहिलो, पण कधीच लग्न झाले नाही. लग्न न करण्याचा निर्णयही माझा नव्हता. माझ्या जोडीदाराचा लग्नावर विश्वास नव्हता. तो म्हणायचा की ही एक रूढीवादी आणि सरंजामशाही संस्था आहे. आम्ही कोणत्याही संस्थेशी बांधलेलो आहोत म्हणून एकत्र नाही तर आम्हाला एकत्र राहायचे आहे म्हणून एकत्र आहोत. १५ वर्षांत मला त्याची, त्या घराची, नात्याची आणि आयुष्याची इतकी सवय झाली होती की मला पती-पत्नीसारखे वाटायचे.

आणि मग अचानक एके दिवशी ते नातं तुटलं. १५ वर्षांनी त्याने मला सांगितलं की आपण आता एकत्र राहू शकत नाही. तो वेगळा होत आहे. त्याने कोणतेही कारण दिले नाही, कोणतेही स्पष्टीकरण दिले नाही. आमचे लग्न झाले नव्हते, त्यामुळे कोणताही कायदेशीर प्रश्न नव्हता. घर भाड्याने होते. तो मला सोडून गेला आणि ४९ व्या वर्षी मी मुंबई सोडून जमशेदपूरला माझ्या आईवडिलांकडे आले. गेल्या एक वर्षापासून मी नैराश्यात आहे. १५ वर्षांच्या नात्यानंतर कोणी मला असे कसे सोडून जाऊ शकते? तो जबाबदार नव्हता का? मी स्वतःला कसे समजावून सांगू, माझ्या मनाला थोडी शांती मिळावी म्हणून मी काय करू?

तज्ज्ञ – डॉ. द्रोण शर्मा, सल्लागार मानसोपचारतज्ज्ञ, आयर्लंड, यूके. यूके, आयर्लंड आणि जिब्राल्टर मेडिकल कौन्सिलचे सदस्य.

तुमच्या प्रश्नाबद्दल धन्यवाद. सर्वप्रथम, मी हे मान्य करू इच्छितो की तुम्ही ज्या वेदनांमधून जात आहात ते खूप खोल आणि वास्तविक आहे. १५ वर्षे एखाद्या व्यक्तीसोबत घर आणि आयुष्य शेअर करणे हे फक्त एक नाते नाही, तर ते तुमच्या आयुष्याचा आणि ओळखीचा अविभाज्य भाग बनते. दीर्घ नाते अचानक अशा प्रकारे तुटणे सोपे नसते. तेही जेव्हा तुम्हाला त्याचे कारण माहित नसते तेव्हा. जर कोणतेही ठोस स्पष्टीकरण आणि कारण नसेल तर ते स्वीकारणे आणखी कठीण होते. यासोबतच, भारतीय समाजात लिव्ह-इन रिलेशनशिपचा अर्थ खूप व्यापक आहे. सामाजिक, कायदेशीर आणि भावनिकदृष्ट्या ते लग्नापेक्षा खूप वेगळे आहे.

येथे मी व्यावसायिक मूल्यांकन आणि व्यावहारिक सूचनांसह तुमच्या चिंता एकामागून एक सोडवण्याचा प्रयत्न करेन. तुमचा स्वाभिमान जपून जीवनात पुढे कसे जायचे याबद्दल आपण स्व-मदतीबद्दल देखील बोलू.

केसची क्लिनिकल समज

तुम्ही तुमच्या प्रश्नात नमूद केल्याप्रमाणे, ब्रेकअपनंतर गेल्या एक वर्षापासून तुम्ही दुःख, निराशा आणि नैराश्याशी झुंजत आहात. ही सर्व समायोजन विकाराची लक्षणे आहेत, ज्यामध्ये प्रामुख्याने नैराश्याची लक्षणे दिसतात. त्याची मुख्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत-

परंतु या प्रकरणात दिसणारी लक्षणे ही मोठी नैराश्यपूर्ण अवस्था नाहीयेत. आणि याची कारणे अशी आहेत-

तुम्ही दुःखी किंवा निराश आहात.

तुमचा भावनिक प्रतिसाद समजून घ्या

तुम्हाला कदाचित प्रश्न पडेल की तुम्ही ज्यातून जात आहात ते दुःख आहे की नैराश्य. तुमच्या बाबतीत, ते ब्रेकअपमुळे होणारे दुःख आहे. तथापि, त्याची लक्षणे कधीकधी नैराश्यासारखी असू शकतात. दुःख आणि समायोजन विकाराची लक्षणे जाणून घेण्यासाठी खालील ग्राफिक पाहा.

लिव्ह-इन रिलेशनशिप तुटण्याचा मानसिक आरोग्यावर होणारा परिणाम

समायोजन विकार (नैराश्य प्रकार) स्क्रीनिंग चाचणी

पुढे जाण्यापूर्वी, मी तुम्हाला तुमची भावनिक स्थिती चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी दोन स्व-तपासणी साधने देत आहे. खाली दोन वेगवेगळ्या स्क्रीनिंग चाचण्यांमधील काही प्रश्न दिले आहेत. तुम्हाला हे प्रश्न ० ते ३ च्या प्रमाणात रेट करावे लागतील. ० म्हणजे ‘अजिबात नाही’ आणि ३ म्हणजे ‘रोज, नेहमीच’. प्रत्येक प्रश्नाला त्याच्या उत्तरानुसार गुण दिल्यानंतर, तुम्हाला तुमचा गुण तपासावा लागेल.

प्रश्न खालील ग्राफिकमध्ये दिले आहेत. गुणांचे स्पष्टीकरण देखील ग्राफिकमध्ये दिले आहे. प्रथम प्रश्नांची उत्तरे द्या आणि नंतर तुमच्या गुणांनुसार त्यांचे स्पष्टीकरण तपासा.

मानसिक आरोग्यावर घोस्टिंगचा परिणाम: स्क्रीनिंग चाचणी २

तुम्ही ज्या भावनिक टप्प्यातून जात आहात ती समायोजन विकार आहे की घोस्टिंग ग्रीफ आहे हे समजून घेण्यासाठी ही पुढील स्क्रीनिंग टेस्ट आहे. या दोन्ही स्क्रीनिंग टेस्ट तुम्हाला तुमची भावनिक स्थिती समजून घेण्यास आणि त्यानुसार कृती करण्यास मदत करतील.

भारतात लिव्ह इन रिलेशनशिपचा अर्थ

तुमची कहाणी फक्त तुमच्या देशाच्या आणि काळाच्या संदर्भातच समजू शकते. भारतात, लग्न हे केवळ भावनिक नाते नसून एक सामाजिक आणि कायदेशीर संस्था असल्याने, महिलांना लग्नात अनेक अधिकार आणि संरक्षण मिळते. पण लिव्ह-इन रिलेशनशिपच्या बाबतीत असे नाही.

उदाहरणार्थ, जर मी यूके आणि आयर्लंडबद्दल बोललो तर, येथे २०% जोडपी लग्नाशिवाय एकत्र राहतात, तर भारतात हा आकडा फक्त १% आहे. याशिवाय, येथे कायदेशीर अधिकार आणि संरक्षण देखील जास्त आहे. तसेच, लिव्ह-इन सामाजिकरित्या स्वीकारले जाते आणि त्यात कोणताही कलंक नाही.

भारतात, अनेक सामाजिक, कौटुंबिक आणि कायदेशीर कारणांमुळे लिव्ह-इन रिलेशनशिप अधिक आव्हानात्मक असतात. अशा परिस्थितीत, जर हे संबंध तुटले तर त्याचे परिणाम महिलांसाठी अधिक वेदनादायक असतात.

जर एखादी महिला लिव्ह-इन रिलेशनशिपमध्ये असेल तर तिने काय करावे?

तुम्हाला एक व्यापक स्वयं-मदत योजना देण्यापूर्वी, मी येथे आणखी एक गोष्ट अधोरेखित करू इच्छितो की महिलांनी नेहमीच त्यांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याला आणि स्वावलंबनाला प्राधान्य दिले पाहिजे. जरी हे लग्नात देखील महत्त्वाचे आहे, परंतु जर तुम्ही एक महिला असाल आणि लिव्ह-इन रिलेशनशिपमध्ये असाल तर तुम्ही विशेषतः ही खबरदारी घेतली पाहिजे.

ब्रेकअपच्या वेदनांवर मात कशी करावी?

४ आठवड्यांचा स्वयं-मदत योजना

पहिला आठवडा

दुसरा आठवडा

तिसरा आठवडा

चौथा आठवडा

निष्कर्ष

तुम्ही ज्यातून गेला आहात ते खूप वेदनादायक आहे. पण लक्षात ठेवा की या नात्याचा शेवट तुम्हाला परिभाषित करत नाही. तुमचे जीवन फक्त नात्याद्वारे परिभाषित केले जात नाही. ते त्याहून खूप मोठे आहे. तुमच्यात इतकी ताकद आहे की तुम्ही पुन्हा उभे राहू शकता, स्वतःला एकत्र करू शकता आणि एक नवीन जीवन सुरू करू शकता. गरज पडल्यास, व्यावसायिक मदत घ्या. तुमचे भविष्यातील नाते कालच्या नात्यापेक्षा अधिक सुंदर, सकारात्मक आणि समाधानकारक असू शकते.