Bunions: Causes, Symptoms, And Management—Why High Heels Increase Risk For 23% Of Adults | हाय…
लेखक: गौरव तिवारी17 तासांपूर्वी
- कॉपी लिंक
बुनियन ही पायाची एक सामान्य समस्या आहे ज्यामुळे पायाच्या अंगठ्याजवळ हाड बाहेर येते, ज्यामुळे अंगठा बोटांकडे वाकतो. नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, जगभरातील अंदाजे २३% प्रौढांना या आजाराचा त्रास होतो. पुरुषांपेक्षा महिलांना हा आजार होण्याची शक्यता दोन ते दहा पट जास्त असते.
घट्ट आणि टोकदार शूज, विशेषतः उंच टाचांचे शूज घालण्यामुळे पायांवर ताण येतो. जर वेळीच उपाय केले नाहीत तर हे वेदनादायक असू शकते. त्यामुळे चालण्यास त्रास होऊ शकतो, शूज घालण्यास त्रास होऊ शकतो आणि ऑस्टियोआर्थरायटिस देखील होऊ शकतो.
बुनियन ही काही नवीन समस्या नाही. ती अनुवांशिक घटकांमुळे किंवा अयोग्य पादत्राणे परिधान केल्याने होऊ शकते. तथापि, योग्य शूज निवडून, व्यायाम करून आणि डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन त्यावर नियंत्रण मिळवता येते.
म्हणून, आज ‘ फिजिकल हेल्थ ‘ मध्ये आपण बुनियन रोगाबद्दल चर्चा करू. आपण हे देखील शिकू:
- बुनियन म्हणजे काय आणि ते कसे ओळखावे?
- हे का घडते आणि त्याचे धोके काय आहेत?
- त्याचे व्यवस्थापन आणि उपचार कसे करावे?
बुनियन म्हणजे काय?
बुनियन म्हणजे मोठ्या अंगठ्याच्या सांध्यातील वाढ. हा पायाच्या आत वाढणारा हाडाचा गोळा असतो. वैद्यकीय भाषेत याला हॅलक्स व्हॅल्गस असेही म्हणतात.
बुनियनचे किती प्रकार आहेत?
अंगठ्यावर बुनियन सामान्य आहे. त्यामुळे अंगठ्याच्या आधारावर एक उभार येतो. तथापि, बुनियन केवळ अंगठ्यावरच नाही तर करंगळीवरही येऊ शकते. ते जन्मापासून, पौगंडावस्थेत किंवा वयानुसार हळूहळू विकसित होऊ शकते.
- बुनियनेट: लहान बोटाच्या पायथ्याशी, घट्ट शूजमुळे.
- कॉन्जेनायटल बुनियन: जन्मापासूनच मुलांमध्ये आढळते.
- जुवेनाइल बुनियन: १८ वर्षाखालील वयात.
बुनियन कसे ओळखावे?
बुनियनची सुरूवात हळूहळू होते. सुरुवातीला, थोडासा उभार असतो, परंतु हळूहळू वेदना वाढत जातात. जर तुमचा अंगठा तुमच्या दुसऱ्या बोटांकडे वळत असेल किंवा तुम्ही शूज घालताना घासत असेल तर सावध रहा. बरेच लोक असे मानतात की ते फक्त थकवा आहे, परंतु प्रत्यक्षात ते बुनियनचे लक्षण असू शकते.
लक्षणे दुर्लक्षित करू नका, कारण ती कालांतराने वाढत जातात. चालताना लंगडू शकतात किंवा पाय सुन्न होऊ शकतात. फॅशनमुळे महिला असुविधाजनक शूज निवडतात म्हणून त्यांना याचा जास्त त्रास होतो. एका मैत्रिणीने सांगितले की तिच्या आईला उंच टाचांमुळे इतका त्रास होत होता की ती घरी चप्पलही घालू शकत नव्हती.
बुनियन्स का होतात?
बुनियन एकाच कारणामुळे उद्भवत नाहीत. अनेक घटक एकत्रितपणे त्याला कारणीभूत ठरतात. सर्वात सामान्य कारण म्हणजे अयोग्य पादत्राणे. उंच टाचांचे किंवा टोकदार पायाचे बूट पायांवर अतिरिक्त दबाव आणतात, ज्यामुळे पायाचे बोट निखळते. अनुवंशशास्त्र देखील यात भूमिका बजावते – जर तुमच्या कुटुंबातील कोणाला ते असतील तर तुम्हालाही ते होण्याची शक्यता जास्त असते.
याव्यतिरिक्त, सपाट पाय किंवा उंच कमानी यासारख्या पायांच्या रचनेमुळे धोका वाढतो. संधिवात, दुखापत किंवा दीर्घकाळ उभे राहणे यासारखे आजार देखील कारणीभूत ठरू शकतात. महिलांमध्ये होणारे हार्मोनल बदल, जसे की गर्भधारणा, यामुळे स्थिती आणखी बिकट होऊ शकते. एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की ७०% पेक्षा जास्त प्रकरणांशी कौटुंबिक इतिहास जोडलेला आहे. म्हणून, जर तुमचे वजन जास्त असेल किंवा तुमच्या पायांवर ताण येणारी नोकरी असेल तर सावधगिरी बाळगा.
बुनियन्समुळे या समस्या उद्भवू शकतात
जर उपचार न केले तर, बनियन्समुळे वेदनाच होतात असे नाही. त्यामुळे बर्साइटिस होऊ शकतो, जो सांध्याभोवती जळजळ आहे. हॅमरटोज देखील होऊ शकतात, जिथे बोटे वाकतात. कालांतराने, ते ऑस्टियोआर्थरायटिस होऊ शकतात, ज्यामुळे सांधे कमकुवत होतात.
चालणे कठीण होते आणि दैनंदिन कामांवर परिणाम होतो. काही प्रकरणांमध्ये, पाय सुन्न होतात किंवा संसर्गाचा धोका वाढतो. म्हणून, लवकर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. मी तुम्हाला सल्ला देतो की वेदनांकडे दुर्लक्ष करू नका, कारण त्यामुळे शस्त्रक्रिया होऊ शकते.
बुनियनचे निदान कसे केले जाते?
डॉक्टर प्रथम पायाची तपासणी करतात. ते वाढ तपासतात, वेदनांबद्दल विचारतात आणि तुमची चाल तपासतात. आवश्यक असल्यास, ते एक्स-रे मागवू शकतात, जो हाडांची संरेखन दर्शवितो. पोडियाट्रिस्टला भेटणे चांगले. ते समस्येची तीव्रता निश्चित करण्यात मदत करू शकतात.
बुनियनवर उपचार आणि व्यवस्थापन करण्याचे मार्ग
बहुतेक प्रकरणांमध्ये, शस्त्रक्रिया आवश्यक नसते. सुरुवातीला, जीवनशैलीतील बदलांसह ते व्यवस्थापित केले जाऊ शकते. प्रथम, तुमचे शूज बदला – मोठ्या टो बॉक्ससह रुंद, आरामदायी शूज निवडा. बुनियन पॅड किंवा टेपिंगसह दबाव कमी करा.
वेदना कमी करण्यासाठी, तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतर वेदनाशामक औषध घेऊ शकता. सूज कमी करण्यासाठी बर्फ लावा. ऑर्थोटिक्स (शू इन्सर्ट) पायाला आधार देतात. तुमचे पाय मजबूत करणारे फिजिकल थेरपीमधून व्यायाम शिका. जर वेदना तीव्र असेल तर कॉर्टिकोस्टेरॉईड इंजेक्शन घेण्याचा विचार करा.
जर हे सर्व काम करत नसेल, तर शस्त्रक्रिया हा एक पर्याय असू शकतो. यामध्ये हाडांना त्याच्या योग्य स्थितीत पुनर्स्थित करणे समाविष्ट आहे. शस्त्रक्रियेनंतर, तुम्ही २-३ महिन्यांत सामान्य जीवनात परत येऊ शकता. तथापि, शस्त्रक्रिया हा शेवटचा उपाय आहे.
बुनियन कसे रोखायचे?
उपचारापेक्षा प्रतिबंध चांगला आहे. योग्य शूज निवडा – टोकदार किंवा घट्ट शूज टाळा. दिवसाच्या शेवटी शूज घालण्याचा प्रयत्न करा, कारण पाय किंचित सुजतात. जर तुम्हाला पायांची समस्या असेल, जसे की सपाट पाय, तर ऑर्थोटिक्स वापरा.
तुमचे वजन नियंत्रणात ठेवा, कारण जास्त वजन तुमच्या पायांवर दबाव आणते. दररोज पायाचे व्यायाम करा, जसे की बोटे ताणणे. महिलांनी उंच टाचांचे बूट घालणे टाळावे आणि जर त्यांनी तसे केले तर जास्त वेळ घालणे टाळावे. जर मुलांमध्ये लक्षणे दिसली तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
बुनियन्स बद्दल काही सामान्य प्रश्न आणि उत्तरे
प्रश्न: बुनियन स्वतःहून बरे होऊ शकते का?
उत्तर: नाही, बुनियन्स स्वतःहून जात नाहीत. तथापि, योग्य व्यवस्थापन लक्षणे नियंत्रित करण्यास मदत करू शकते. डॉक्टरांना भेटा.
प्रश्न: महिलांना या समस्येचा जास्त सामना का करावा लागतो?
उत्तर: महिला जास्त वेळा उंच टाचांच्या आणि घट्ट शूज घालतात, ज्यामुळे पायांवर दबाव येतो. हार्मोनल बदल देखील यात भूमिका बजावतात.
प्रश्न: शस्त्रक्रिया कधी आवश्यक असते?
उत्तर: जेव्हा वेदना तीव्र असतात, चालणे कठीण असते किंवा इतर पद्धती काम करत नाहीत तेव्हा तुमचे डॉक्टर निर्णय घेतील.
प्रश्न: बुनियन टाळण्यासाठी काय करू शकता?
उत्तर: आरामदायी शूज घाला, वजन नियंत्रणात ठेवा, पायांना आराम द्या आणि व्यायाम करा. जर तुमच्या कुटुंबात या आजाराचा इतिहास असेल तर नियमित तपासणी करा.
बुनियन ही गंभीर स्थिती नाही, परंतु त्याकडे दुर्लक्ष केल्याने गंभीर समस्या उद्भवू शकतात. योग्य माहिती आणि साध्या बदलांसह, ते व्यवस्थापित केले जाऊ शकतात. लक्षणे दिसल्यास, डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. पायांचे आरोग्य चांगले ठेवा, कारण ते प्रत्येक पावलावर आपल्याला साथ देतात.
