Hepatitis D Declared a Carcinogen; Learn its Symptoms and How to Prevent It | हेपेटायटीस D…
2 दिवसांपूर्वी
- कॉपी लिंक
हेपेटायटीस हा एक आजार आहे जो आपल्या यकृतावर वाईट परिणाम करतो. त्याचे पाच प्रकार आहेत: ए, बी, सी, डी आणि ई.
अलीकडेच, जागतिक आरोग्य संघटनेशी (WHO) संलग्न असलेल्या इंटरनॅशनल एजन्सी फॉर रिसर्च ऑन कॅन्सर (IARC) ने हेपेटायटीस डी ला कर्करोगजन्य म्हणून घोषित केले आहे. यापूर्वी, WHO ने देखील हेपेटायटीस बी आणि सी ला कर्करोगजन्य म्हणून घोषित केले आहे.
२०२० मध्ये जर्नल ऑफ हेपॅटोलॉजीमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासात असा अंदाज आहे की जगभरातील क्रॉनिक हेपेटायटीस बी विषाणू (HBV) ने संक्रमित झालेल्या सुमारे ५% (सुमारे १२ दशलक्ष) लोक हेपेटायटीस डी विषाणू (HDV) ने देखील प्रभावित आहेत.
अभ्यासानुसार, एचबीव्ही असलेल्या लोकांमध्ये यकृत रोग आणि यकृताच्या कर्करोगाच्या सुमारे ५ पैकी १ प्रकरणे एचडीव्हीच्या सह-संसर्गाशी संबंधित असू शकतात.
WHO च्या मते, जगभरात दर ३० सेकंदांनी एक व्यक्ती हेपेटायटीसशी संबंधित दीर्घकालीन यकृत रोग किंवा यकृताच्या कर्करोगाने मृत्युमुखी पडते. ही आकडेवारी अत्यंत चिंताजनक आहे. तथापि, जर वेळेवर चाचणी, लसीकरण आणि खबरदारी घेतली तर हा धोका बऱ्याच प्रमाणात टाळता येऊ शकतो.
तर, आज फिजिकल हेल्थ स्तंभात, आपण हेपेटायटीस डी बद्दल तपशीलवार चर्चा करू. तसेच, आपण हे जाणून घेऊ की-
- हेपेटायटीस डी ची लक्षणे कोणती?
- हे कसे टाळू शकतो?
हेपेटायटीस डीमुळे यकृताच्या कर्करोगाचा धोका २ ते ६ पट वाढतो
हेपेटायटीस डी हा एक विषाणूजन्य संसर्ग आहे ज्यामुळे यकृताला सूज येते आणि नुकसान होते. हे हेपेटायटीस डी विषाणूमुळे होते. हा विषाणू प्रतिकृती तयार करण्यासाठी हेपेटायटीस बी विषाणूवर अवलंबून असतो, म्हणून एचबीव्ही नसताना एचडीव्ही संसर्ग शक्य नाही.
एचडीव्ही आणि एचबीव्हीचा सह-संसर्ग हा क्रॉनिक व्हायरल हेपेटायटीसचा सर्वात गंभीर प्रकार आहे. यामुळे यकृताचा कर्करोग आणि यकृत निकामी होण्याचा धोका अनेक पटींनी वाढतो.
IARC नुसार, हेपेटायटीस डी मुळे हेपेटायटीस बी च्या तुलनेत यकृताच्या कर्करोगाचा धोका दोन ते सहा पटीने वाढतो. हेपेटायटीस बी सोबत असताना, त्याचा मृत्यूदर २०% पर्यंत असतो, जो सर्व प्रकारच्या हेपेटायटीसमध्ये सर्वाधिक आहे.
हेपेटायटीस डी ची मुख्य कारणे
हेपेटायटीस डीचा संसर्ग प्रामुख्याने संक्रमित रक्त किंवा इतर शरीरातील द्रवपदार्थांच्या संपर्कातून पसरतो. खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून हे समजून घ्या-
हेपेटायटीस डी ची लक्षणे
हेपेटायटीस डी ची लक्षणे बहुतेकदा इतर प्रकारच्या हेपेटायटीससारखीच असतात. या संसर्गामुळे यकृतामध्ये जळजळ होते, ज्यामुळे शरीरात अनेक बदल होतात. सुरुवातीला सौम्य लक्षणे दिसू शकतात. परंतु कालांतराने ती गंभीर होऊ शकतात आणि यकृताचे नुकसान करू शकतात. खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून हे समजून घ्या-
या लोकांना हेपेटायटीस डीचा धोका जास्त असतो
ज्यांना आधीच हेपेटायटीस बी विषाणूची लागण झाली आहे त्यांच्यामध्ये हेपेटायटीस डीचा धोका जास्त असतो. याशिवाय, काही इतर लोकांनाही याचा लवकर परिणाम होतो. जसे की-
- ड्रग्ज इंजेक्शन देणारे लोक.
- जाणूनबुजून किंवा अजाणतेपणे एचबीव्ही किंवा एचडीव्हीची लागण झालेल्या व्यक्तीशी लैंगिक संबंध ठेवणारे लोक.
- संक्रमित व्यक्तीसोबत राहणारे लोक.
- एचआयव्ही ग्रस्त लोक.
- आरोग्यसेवा कर्मचारी.
- हेमोडायलिसिसवर असलेले रुग्ण.
हेपेटायटीस डी टाळण्यासाठीचे मार्ग
हेपेटायटीस डी विषाणू हेपेटायटीस बी विषाणूसोबतच असतो, म्हणून एचबीव्हीपासून बचाव करणे हे एचडीव्हीपासून बचाव करण्यासारखेच आहे. वेळेवर लसीकरण करून, काही सवयी लावून आणि संसर्ग टाळण्यासाठी उपाययोजना करून हा धोका टाळता येतो. खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून हे समजून घ्या-
हेपेटायटीस डी शी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि उत्तरे
प्रश्न- हेपेटायटीस डी ची चाचणी कशी केली जाते?
उत्तर- हेपेटायटीस डी ची पुष्टी करण्यासाठी रक्त चाचण्या केल्या जातात, ज्यामुळे शरीरात विषाणूची उपस्थिती आणि संसर्गाची स्थिती ओळखली जाते. ही चाचणी सहसा अशा लोकांमध्ये केली जाते ज्यांना आधीच हेपेटायटीस बी ची लागण झाली आहे आणि ज्यांच्यामध्ये लक्षणे गंभीर आहेत किंवा दीर्घकाळ टिकून राहतात. याशिवाय, डॉक्टर यकृत कार्य चाचणी (LFT), अल्ट्रासाऊंड किंवा इतर इमेजिंग चाचण्या देखील करतात.
प्रश्न- हेपेटायटीस डी चा उपचार कसा केला जातो?
उत्तर- हेपेटायटीस डी साठी अद्याप कोणताही विशिष्ट आणि पूर्णपणे प्रभावी उपचार उपलब्ध नाही. परंतु काही औषधे आणि काळजी घेतल्यास, त्याचा परिणाम कमी करता येतो आणि यकृताचे नुकसान होण्यापासून संरक्षण करता येते.
हेपेटायटीस बी लसीकरण करून एचडीव्ही संसर्ग रोखता येतो. गंभीर प्रकरणांमध्ये, यकृत प्रत्यारोपणाची देखील आवश्यकता असू शकते. याशिवाय, डॉक्टर अल्कोहोल टाळण्याचा, संतुलित आहार घेण्याचा आणि यकृताला हानी पोहोचवणारी औषधे टाळण्याचा सल्ला देतात.
प्रश्न- हेपेटायटीस डी हे हेपेटायटीस बी किंवा सी पेक्षा वेगळे आहे का?
उत्तर- गॅस्ट्रोएन्टेरोलॉजिस्ट डॉ. साद अन्वर स्पष्ट करतात की हो, हा हेपेटायटीस बी आणि सी पेक्षा वेगळा विषाणू आहे. परंतु त्याचा प्रसार होण्यासाठी एचबीव्ही आवश्यक आहे.
प्रश्न- हेपेटायटीस डी ची लक्षणे लगेच दिसून येतात का?
उत्तर- डॉ. साद अन्वर म्हणतात की नाही, बऱ्याच प्रकरणांमध्ये सुरुवातीच्या टप्प्यात कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत. थकवा, कावीळ, पोटदुखी आणि भूक न लागणे ही त्याची सामान्य लक्षणे आहेत.
प्रश्न- हेपेटायटीस डी पूर्णपणे बरा होऊ शकतो का?
उत्तर- काही रुग्ण संसर्गातून बरे होऊ शकतात. परंतु जर ते दीर्घकालीन स्वरूप धारण करत असेल तर ते आयुष्यभर राहू शकते.
प्रश्न- हेपेटायटीस डी साठी काही लस आहे का?
उत्तर: एचडीव्हीसाठी वेगळी लस नाही, परंतु हेपेटायटीस बीची लस घेतल्याने एचडीव्हीपासून संरक्षण मिळते.
प्रश्न- हेपेटायटीस डी रुग्णाने आपला आहार बदलावा का?
उत्तर- हो, हेपेटायटीस डी रुग्णाने त्याच्या आहारात काही महत्त्वाचे बदल केले पाहिजेत. यासाठी, मद्यपान पूर्णपणे सोडून देणे, कमी चरबीयुक्त संतुलित आहार आणि पुरेसे पाणी पिणे खूप महत्वाचे आहे.
